غروب تلخ روز سه شنبه 25 آبان ماه 1389 روزی تلخ وفراموش ناشدنی است ، روزی که دوست وهمراه ، عضو موثروبنیانگذار انجمن نقد کتاب یاران اندیشه لنجان ورئیس هیئت مدیره ،مسعود ناظم رعایای عزیز درفراق همسر ودختر نازنینش به سوگ نشست .

زبان از بیان احساس قاصر است ونمی دانم چه باید گفت می دانیم که بازگشت همه به سوی اوست وفقط او باقی می ماند اما تلخی هجران یار وهمراه زندگی نه شنیدنش باورکردنی است ونه باورکردنش آسان .

این ضایعه دردناک ورویداد حُزن انگیز را به دوست محترم واندیشمند ، آقای مسعود ناظم رعایا تسلیت می گویم . برای آن سفرکردگان به دیار باقی آمرزش وآرامش ابدی وبرای بازماندگان صبر وشکیبایی مسئلت دارد.

با مردی که در حال عبور بود برخورد کردم
-اووه !! معذرت میخوام...
-من هم معذرت میخوام
-دقت نکردم ...
ما خیلی مؤدب بودیم
 من و این غریبه
خداحافظی کردیم و به راهمان ادامه دادیم
 اما در خانه با آنهایی که دوستشان داریم چطور رفتار می کنیم

کمی بعد از آن روز
  در حال پختن شام بودم.
دخترم خیلی آرام کنارم ایستاد همین که برگشتم به اوخوردم و تقریباً انداختمش.
 با اخم گفتم: ”اه !! ازسرراه برو کنار" 
قلب کوچکش شکست و رفت

نفهمیدم که چقدر تند حرف زدم
وقتی توی رختخوابم بیدار بودم صدای آرام خدا در درونم گفت:
 وقتی با یک غریبه برخورد می کنی ، آداب معمول را رعایت می کنی
اما با بچه ای که دوستش داری بد رفتار می کنی
برو به کف آشپزخانه نگاه کن. آنجا نزدیک در، چند گل پیدا میکنی.
آنها گلهایی هستند که او برایت آورده است.
خودش آنها را چیده.
صورتی و زرد و آبی
آرام ایستاده بود که سورپرایزت کنه

هرگز اشکهایی که چشمهای کوچکش را پر کرده بود ندیدی

در این لحظه احساس حقارت کردم

اشکهایم سرازیر شدند.
آرام رفتم و کنار تختش زانو زدم
بیدار شو کوچولو ، بیدار شو. اینا رو برای من چیدی؟

گفتم : دخترم واقعاً متاسفم از رفتاری که امروز داشتم
نمی بایست اون طور سرت داد بکشم
گفت :اشکالی نداره من به هر حال دوستت دارم مامان
من هم دوستت دارم دخترم
و گلها رو هم دوست دارم
مخصوصا آبیه رو
گفت : اونا رو کنار درخت پیدا کردم ورشون داشتم چون مثل تو خوشگلن
میدونستم دوستشون داری ، مخصوصا آبیه رو

***
آیا می دانید که اگر فردا بمیرید شرکتی که در آن کار می کنید به آسانی در ظرف یک روز برای شما جانشینی می آورد؟

اماخانواده ای که به جا می گذارید تاآخرعمرفقدان شما را احساس خواهد کرد.

تابه حال چند بار این عبارت را از گویندگان خبر ومسئولانی که گزارش فعالیتهای خود را می دهند شنیده اید؟ فکر می کنید آنان خود تا چه اندازه در استفاده از اینترنت مهارت دارند ؟ وقتی به شبکه های مختلف خبری وگزارش های مسئوالان توجه می کنیم مطمئن می شویم که بسیاری از آنان با این رسانه پراهمیت که بدون آن زندگی بشر قرن بیست ویکم غیرممکن است بیگانه اند وقتی گوینده خبر یا مسئول ... با آب وتاب آدرس اینترنتی سایت یا وبلاگی را اعلام می کند باید بداند بدون وارد کردن WWW. وتنها با ورود نشانی صحیح ، ارتباط برقرارمی شود .

با این حساب، پوشش اینترنت در ایران بین مسئولان چقدر است ؟اصلا" اینترنت خوردنی است یا پوشیدنی ؟یا....

اسلام در سرزمین عربستان نازل شد و زبان قوم ساکن درآن سرزمین، عربی بود پیامبر گرامی اسلام -که درود خدابر او وخاندان پاکش باد- از این قوم بود وبرای ارتباط باقوم خود قرآن را به زبان آنان ابلاغ وسپس به دست کاتبان وحی تدوین کرد. درقرآن درباره هدایت بشر ودعوت او به کارهای نیک ،یقین دانستن روز جزا ،احکام زکات وجهاد وحج و.. آیاتی آمده است

مرگ یکی از رویدادهای اسرارآمیز بشر است چنانچه از علی بن ابیطالب علیه السلام نقل است که « بزرگترین اسرار،مرگ است »اطلاعات بشر از جهان آخرت مدوّن نیست وآنچه بیان می شود برداشتهایی است که دربرترین حالت به روایات واخبارپراکنده، مستند می شود که گاه روایت های متضادی هم دارد .

از آنجا که «عربی » زبان قومی بود که دین تازه خدا راباجهاد به سرزمین های دیگر برده بود وکتاب دین (کلام خدا)هم بدین زبان بود هنگامی که درزمان خلیفه دوم ایران به دست عربها فتح شد واسلام به این سرزمین راه یافت حاکمان جدید برای اداره مردم ،جمع آوری مالیات ،توضیح احکام و..به عربی سخن گفتند درحالی که عربی زبان دین بود نه زبان حکومت . فاتحان ،برای گسترش و رواج زبان عربی دربین فارسی زبانان از قول ابوهریره حدیث ساختند که گویا خدا از سخن فارسی وکلام شیطانهای خراسان وجهنمی های بخارا بیزار است وزبان اهل بهشت،عربی است (هویت ایرانی وزبان فارسی،شاهرخ مسکوب ،ص 21 و22)برنامه این شب های شبکه یک سیما درتاریخ 16مهرماه میهمانی آشنا و تکراری داشت که به بیان مرگ وحوادث پس از آن می پرداخت مجری وکارشناس برنامه پرسید: چراتلقین رابربالین مرده به عربی می خوانند ومیهمان جواب داد بدان دلیل که زبان انسانی که اعمال خوب دارد بلافاصله پس از مرگ به عربی برمی گرددو کسانی که اعمالشان خوب نبوده به عجم یعنی زبانی غیر از عربی که فارسی هم شامل آن می شود! ومجری چندبار با تعجب بسیار سرتکان داد وگفت : عجب! عجب !

راستی اینگونه است ؟این موضوع ازکجای روایات دینی استخراج شده است ؟تواتر وصحت این احادیث نایاب را چگونه اثبات می کنند؟ به باور اینان خدا چه مفهومی دارد آیا خداوند در روز حساب انسانها را بااسامی دنیایی مثل حسن وکامبیز وشهرام وهلن می خواند یا روش دیگری دارد ؟آیا در جهان کنونی نمی شود انسانهایی با زبانهای مختلف سخن بگویند ومثلا انسانی آشنا به چندین زبان سخن آنان را بفهمد؟چه لزومی دارد که خداوند دربهشت انحصارا" به عربی سخن بگوید ؟یادم می آید چندسال پیش معلمی درکلاس مدرسه ای دخترانه گفته بود زبان مردم دربهشت عربی ودر جهنم ترکی است واین موضوع درترکیب جمعیتی دانش آموزان که ترک وفارس بودند بلوایی به پاکرد که تامدتها ادامه داشت هدف معلم ترویج زبان عربی بود اما نمی دانم این موضوع را از کجای اسلام استخراج کرده بود.

واقعیت این است که دانش بشر هنوز درابتدای راه است وبسیاری از علوم به ویژه ماوراءطبیعت هنوز به درستی شناخته نشده است دراین صورت چگونه می توان از شبکه ملی سیما قاطعیت این موضوع را تبلیغ کرد؟ اگر گفته شود که زبان ادعیه در دین ما عربی است وبه همین دلیل برای مرده تلقین را بدین زبان می خوانند وامید است که این سئوالات ره توشه ای برای آخرت او باشد چه گناه کبیره وصغیره ای مرتکب شده اند؟

یکم: آموزش وپروش نوین ایران سالهاست با برنامه ریزی های مسئولان،سالانه میلیونها کودک ونوجوان مشتاق را از مهر تا خرداد به مدرسه می کشاند وبا برنامه ای از پیش تعیین شده می کوشد مفاهیمی را به آنان منتقل کند.دانش آموزان، معلمان واولیای آنان در انتخاب محتوای کتابها اختیاری ندارند وباید آنچه را تعیین شده درساعت مشخصی بیاموزند ویا بیاموزانند .به درستی نمی دانم از چه سالی آموزش زبان انگلیسی وکلا" زبانهای خارجی (آلمانی ، فرانسه ، روسی و....) به مدارس ما راه یافته اما ناکارآمدی محتوا و روش از دیرزمان چهره خود را درنظام آموزشی ما نمایانده است تاجایی که نوجوان دانش آموز را که درطول چند سال تحصیلی زبان انگلیسی می آموزد نه توان مکالمه آموخته است ونه قدرت درک مطلب مطلوب؛ اما همین طفل گریزپا سه ماه که به کلاس زبان آموزشگاههای آزاد برودمی تواند بخواند، درک کند وتاحد زیادی به آن زبان نامادری سخن بگوید ( نقد کلاسهای آموزشگاههای آزاد وکاستی های آن بماند برای وقتی دیگر) مشکل کجاست ؟دانش آموز وفراگیر مطالب که تغییری نکرده است ، معلمانش نیز که دربسیاری موارد همان معلمان نظام آموزش وپرورش هستند می ماند چند مطلب : انگیزه معلم ودانش آموز ، روش آموزشی ،محتوا وشیوه ارزشیابی .

واقعا تا چه زمانی قرار است دانش آموزان ما از سال اول راهنمایی تا پایان دوره متوسطه به مدت هفت سال یعنی بیش از نیمی از دوره دوازده ساله تحصیل را زبان انگلیسی بخوانند وپس از فراغت از تحصیل توانایی های حداقلی این زبان را به دست نیاورده باشند؟

دوم: اصل شانزدهم قانون اساسی می گوید:«ازآنجا که زبان قرآن وعلوم ومعارف اسلامی عربی است وادبیات فارسی کاملا" باآن آمیخته است این زبان باید پس از دوره ابتدایی تاپایان دوره متوسطه درهمه کلاسها وهمه رشته ها تدریس شود»

براساس همین اصل تالیف کتاب وتدریس زبان عربی درمدارس، یکسال پس از پیروزی انقلاب اسلامی آغاز وتاامروز ادامه دارد. آموزش این زبان نیز خالی از چالش نبوده است تاجایی که به اندازه کافی نه به درک مطلب دانش آموز کمک کرده ونه سعی داشته تامکالمه آنان را دراین زبان تقویت کند (می دانم که اصل برتقویت مکالمه درآموزش این درس نبوده است )دانش آموزان در یادگیری این درس درتلاش یادگیری صیغه های ماضی ومضارع افعال عربی دست وپا می زنند درحالی که هنوز دستور زبانِ زبانِ مادری خود«فارسی » را نیاموخته اند!! البته بماند که برنامه ریزان آموزشی ما این اصل را چنان با شداد وغلاظ جدّی گرفته اند که دانش آموز فارغ التحصیل رشته ریاضی برای شرکت درکنکور باید عربی را نیز بخواند وامتحان بدهد از این رو بازار کلاسهای آموزش عربی درزمستان نیز داغ داغ است چرا؟ به نظرمی رسد بدان دلیل که محتوا، شیوه آموزش وانگیزه معلمان ودانش آموزان نادیده گرفته شده است واین وضع همچنان ادامه دارد ....به قول باستانی پاریزی تا مابیاییم 14صیغه فعل مضارع را صرف کنیم ژاپنی ها 14 تلویزیون 14 اینچ ساخته اند.

سوم: واما قرآن مجید.کتاب آسمانی مسلمانان که یادگیری آن از جمله تاکیدات بزرگان دین وعمل به آن موکدومورد توجه بیشتر است همواره مورد احترام و برای یادگیری موردتوجه بوده است. آموزش قرآن پیش از آغاز آموزش وپرورش رسمی درمکتبخانه ها ونزدمعلمان قرآن رایج بوده وکودکان حتا اگر خواندن نوشتن به زبان فارسی را نمی دانستند می کوشیدند به دلیل تاکید بزرگان وکسب اجر دنیوی واخروی، قرآن را بیاموزند . با آغاز آموزش وپرورش نوین، آموزش قرآن نیز به برنامه درسی مدارس راه یافت واین موضوع پس از پیروزی انقلاب اسلامی باتاکید وزمان بیشتری دربرنامه درسی دانش آموزان گنجانده شد تا آنجا که به نوآموزان دوره پیش دبستانی نیز با زبان اشاره قرآن می آموزند .پس از ورود به دوره رسمی دبستان وراهنمایی نیز همواره کتاب قرآن یکی از مواد آموزشی رسمی کودکان بوده است. ساعت تدریس این کتاب که درهر دوره به وسایل آموزشی متناسب زمان خودمانند لوح تصویری ، نوارکاست ، نوار ویدئو، سی دی و... مجهز شده و می شوند باساعت آموزش بسیاری از کتابهای درسی دیگر برابری می کند وگاه از برخی کتابهای درسی نیز ، بیشتر است دراین اوضاع و احوال درسال گذشته تحصیلی به همت ادارات آموزش وپرورش دارالقرآن های متعددی درکنار دارالقرآن هایی که به آموزش وپرورش وابسته نیستنددرسطح کشور راه اندازی شد تا نیاز دانش آموزان را پاسخگو شود هنوز راه اندازی این مراکز به اتمام نرسیده بود که تصمیم وزیر جدیدالورود آموزش وپرورش مبنی بر راه اندازی پانزده هزار(15000) مدرسه قرآن از پانزدهم مهرماه 89 به تصمیمات قبلی افزوده شد که البته تلاشی ارزنده است اما سئوالی را که به ذهن متبادر می کند این است که آیا اختصاص ساعت متناسب برای تدریس این کتاب آسمانی ازپایه آمادگی وسال اول ابتدایی به بعد،تالیف وتغییر کتابهای درسی قرآن وتهیه نرم افزارهای مناسب ، تاسیس دارالقرآن های وابسته به آموزش وپرورش ودارالقرآن های وابسته به مراکز تبلیغی دیگر ،برگزاری چندین دوره وصدها ساعت دوره ضمن خدمت در زمینه آموزش قرآن وتربیت مربیان قرآن وگسیل آنها به مدارس و.... ناکارآمدی روش آموزش کلام وحی را به دانش آموزان گواهی نمی دهد ؟آیا این تصمیمات کمیّت گرا ناکامی آموزش وپرورش را در آموزش روخوانی و روان خوانی قرآن نشانه نرفته است؟آیا با همین روش هایی که کارآمدی آنها مورد تردید است می توان مدارس جدید قرآنی ایجاد کرد وبه نتایج خارق العاده آن خوش بین بود ؟آیا زمان آن نرسیده که در شیوه آموزش ، ترغیب وتحریک انگیزه درونی دانش آموزان ، توجه به کیفیت یادگیری مطالب قرآنی وپرداختن به محتوای درونی قرآن گامی برداشته شود؟دستگاه عریض وطویل آموزش وپرورش برای درک دانش آموز ازپیامهای قرآنی وپرداختن به باطن کلمات آن چه گامهایی برداشته است ؟به نظر می رسد آموزش وپرورش با اتخاذچنین تصمیماتی با ندای بلند ناکارآمدی کیفیت آموزش خود را دست کم در درس هایی که گفته شد فریاد کرده است .