فرصتی پیش آمد تادربرنامه ای که برای معرفی سازهای موسیقی تشکیل شده بود حضور یابم ، مدرسان هر رشته درباره ویژگی های هر ساز سخنانی می گفتند ،قراربود هنرجویان با این معرفی ، ساز تخصصی خود را برگزینند ؛ وقتی برای شنیدن نوای هرساز قطعاتی نواخته شد می شد لذت موسیقایی یا به وجد آمدن تک تک آدم ها را درچهره هاشان دید.

نوای تصنیفی که استادانی مانند دلکش ومرضیه وشاید الهه خوانده بودند وعلیرضاافتخاری آن را بازخوانی کرده بودمرا به رویاهای کودکی برد به گمانم این شعر وآهنگ را شنیده باشید :

یادم آمد، شوق روزگار کودکی

مستی بهار کودکی

رنگ گل جمال دیگر درچمن داشت

آسمان جلای دیگر پیش من داشت

شور وحال کودکی برنگردد دریغا

قیل وقال کودکی برنگردد دریغا

به چشم من همه رنگی فریبا بود

دل دور از حسد من شکیبا بود

نه مراسوز سینه بود

نه دلم جای کینه بود

شور وحال کودکی برنگردد دریغا

روز وشب دعای من

بوده باخدای من

کزکرم کند حاجتم روا

آنچه مانده ازعمر من به جا

گیرد وپس دهد به من دمی

مستی کودکانه مرا

شور وحال وکودکی برنگردد دریغا

قیل وقال کودکی برنگردد دریغا

موسیقی را امروز نمی توان از زندگی آدمها جدا کرد ، نوای موسیقی در رادیو، تلویزیون، سینما، جشن وشادی ونیز غم واندوه ، همه جا شنیده می شود. هزاران کودک وجوان وبزرگسال این مرز وبوم به یاددادن ویادگرفتن این هنر مشغولند ؛ «صدای» موسیقی ظاهرا" بی عیب تر از «سیمای» آن است چراکه نمی توان سازی را دید اما می شود صدایش راشنید !! به نظرشما محدودیت برای نشان دادن سازهای موسیقی ویا اصولا" «محدودیت»، اشتیاق مردم را به دیدن ودانستن راز این محدودیت وپشت پرده ماجرا تشویق نمی کند ؟

پی نوشت :

1-   زندگی عرب ها مشحون از نوا ونای ساز وطرب است چگونه است که از رسوم عرب ــ ونه اسلام ــ بیشتر چیزها راگرفته ایم اما این یکی را نه !

2-   کودکان را دیده اید ؟وقتی دراوج گریه ای که ناشی از بی قراری وبهانه گیری است صدای موسیقی را می شنوند باتمام وجود به این نوا گوش می دهند وآرام می شوند . سرشت ماآدمیان موسیقی را می پسندد غنا وغیر غنابودنش به گفته عالمان دینی مرزی شخصی دارد چراکه گاهی ترانه ای شاد، کسی را به یاد خاظره ای می اندازد وبرداشتش از این ترانه با اصل شعر وآهنگ متضاد می شود .

نمایندگان مجلس شورای اسلامی ، خطبای نماز جمعه، مراجع تقلید، هیات دولت و... ازصداوسیما به خاطر ساخت وپخش برنامه های ویژه ماه رمضان تشکر کردند ومطبوعات وصداوسیما نیزباپوشش خبری مناسب اخبارش را بارها منتشر وپخش کردند .

ای کاش گاهی انتقاد از برنامه ها نیز باهمین صراحت مطرح می شد وباهمین وسعت ـــ وحتی کمی کمترــ از رسانه ها پخش می گردید . اگر چنین می شد مردم نیز از صدا وسیما واز همه تشکر کنندگان بالا تشکر می کردند .

الف ــ سریال یک وجب خاک :

این مجموعه ماجرای خانواده ای درجنوب شهر است که بالاترین نقدینگی آنان به دو سه میلیون تومان می رسد ودرحسرت داشتن خانه وکاشانه ای روزگار می گذرانند .نگاه فیلم به ثروت نوعی فقر را توجیه می کند واز سویی با طرح موضوع پولدار شدن یک شبه خانواده با مطرح کردن خیانت داماد به پدرزن ونیز همکار آقای افشاری به اونوعی بی اعتمادی را درجامعه ترویج می کند بویژه زمانی که با مطرح کردن موضوع تبانی آقای کامرانی وهمدستش جمشیدی، غیر مستقیم به کسانی که مقداری پس انداز دارند ناامنی را تزریق می کند . این فیلم دارای ژانری طنز است وبه این دلیل شاید بتوان کاستی هایش را بااغماض پذیرفت .

ب ــ سریال اغما:

این سریال به نوعی مشابه سریال " او یک فرشته بود " و«آخرین گناه» سالهای قبل است بااین تفاوت که شیطانش کمی کارآزموده تر شده ومی داند چه می کند ؛ جدال دکتر پژوهان باخودش درکنار تحریکات شیطانی الیاس درنوع خود جذاب والبته تامل بر انگیز است هر چند ازابتدا معلوم بود که مانند دیگر مجموعه های تلویزیونی همه این مشکلات در قسمت پایانی حل خواهد شد!! ولی نباید کتمان کرد که کشش مجموعه مخاطبان ویژه خودرا یافت وآنان را به تماشای این مجموعه، هرشب پای گیرنده هایشان میخکوب کرد . نکته قابل تامل ،جدال الیاس وپژوهان درباره تخطی از رساله عملیه به عنوان پای نهادن دروادی گناه است . می دانیم که تقلید امری فردی است ومقلد می تواند مرجع تقلیدش را تغییر دهد ویا دراحکام خاصی نظر مرجع دیگری را ملاک قراردهد از سویی نظر همه مراجع درباره همه احکام یکسان نیست، درست است که جدال این دو درباره نمازوتعداد رکعاتش بود واین موضوع راهمه ی مراجع یکسان بیان کرده اند اما بیان کلی این موضوع که " رساله مربوط به عوام الناس است" باعث می شود تاچنانچه مثلا" نقدی بردیدگاههای اقتصادی رساله های عملیه بیان شود همتراز باارتداد تلقی گردد ومنتقد رامرتد ویا دست کم گناهکار بشمارند از این روشاید طرح موضوع می بایست دقیق تر صورت می گرفت.توضیح این که درباره «ربا »به دلیل کاهش ارزش پول (منظور اسکناس است ) نمی توان 100واحد پول کشوری را دراین زمان با ارزش همان میزان در دوسال آینده برابر دانست مگر آن که مبادلات تجاری با سکه های طلا ونقره انجام گیرد که هرزمان ارزش اقتصادی یکسان داشته باشد .بدون آن که بخواهم ربا را دراین نوشتار توجیه کنم ـ که البته حرام وگناه است ــ اما اگر کسی این قسمت از رساله ای رابا همین توجیه اقتصادی قبول نداشته باشد گناهکار است یامرتد یا آلت دست الیاس ؟

ج ــ سریال میوه ممنوعه :

این مجموعه از نظر نگارش ومتن قوی تر از دیگر مجموعه های امسال بود ونشان می داد که «گناه»، متعلق به طبقه ویا قشر خاصی نیست ، هرکس با هر اسم ، رسم ، عنوان، لباس وآیینی درهرلحظه امکان به گناه افتادنش وجود دارد وحاج یونس فتوحی نیز با همین استدلال دراین وادی افتاد؛ شیطانِ حاجی فتوحی برخلاف الیاس اغماء، نفسِ سرکشی بود که باچشم سر دیده نمی شد ولی همگان باآن ارتباط پیدامی کردند ومی دانستند کجاست . عشق پیرمردی به دختری جوان درتاریخ این سرزمین موضوع تازه ای نیست ازدواجهای اجباری موقت ودائمی این روزها که گاهی باهوس" دوشلواره شدن " انجام می گیرد وهمه وهمه نوعی درد اجتماعی رابیان می کند ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است؛ اگر مولانا دخترش کیمیاخاتون رابه اجبار به ازدواج شمس درمی آورد درسریال میوه ممنوعه، پدر هستی اورا به تن دادن به عشق حاجی فتوحی ترغیب می کند تابلکه از ورشکستگی رهایی یابد وچه فرقی می کند که بخواهی از ورشکستگی اقتصادی رهایی یابی یا بدون درنظر گرفتن نظر دخترت ، او را به ازدواج پیرمردی درآوری که وی را مُراد خود می پنداری ؟. ظریفی می گفت علت پرمخاطب بودن سریال «شبهای برره» آن بود که هرکس سعی می کرد خودش رادراین مجموعه پیداکند ،آیا تعداد زیاد مخاطبان مجموعه میوه ممنوعه آن نبود که مردم ما واقعیتی را که هر روزه باچشم سر درمحله وکوچه شان مشاهده می کنند از قاب الکترونیکی تلویزیون به نظاره نشسته بودند؟ راستی حاج یونس فتوحی کدام گناه کبیره رامرتکب شده بود که می بایست درمسجد چنان زار بزند که «هستی » درتخت بیمارستان از ضمیر دل آن رابشنود وخداوند، گناهش راببخشد ؟ گناه اولغو قراردادی اجتماعی (ازدواج ) وعقد قراردادی دیگر ( ازدواج باهستی ) بود وکیست که نداند درچندسال اخیر خواسته وناخواسته افرادی درترویج ازدواج مجدد چه گامهای اساسی که برنداشته اند ؟شاید حاجی فتوحی به نیابت از ایشان به توبه پناه آورده بود !.

این روزها آشنایی دختران با پسران درخیابان وپارک ودانشگاه بیش از گذشته صورت می گیرد ومخالفت پدر ومادر برای ازدواج فرزندشان ــ جز درمواردی که به دلایل فرهنگی خاص قابل دفاع نیست ــ به دلیل تجربه وآینده نگری آنان درخور توجه است نه نکوهش ! بااین توضیح ازدواج غزاله بدون اجازه پدرش در روند سریال توجیه پذیر شد وبه مخاطب نشان داد که اگر پدری باازدواج دخترش مخالفت کرد، دختر می تواند بااجازه مراجع قضایی به ازدواج موقت یادائم مردی دیگر درآید . این شاه بیت این سریال بود که فرهنگ سازیش راکرد چه بخواهیم وچه نخواهیم وچه این که هزاران توجیه برایش بتراشیم وبه خلق خدا بخورانیم . تاسال آینده که نویسندگان باتجربه وتازه کار سیما برایمان چه بنویسند وبسازند تا نقش فرهنگی سیما نیک به انجام برسدباید صبور باشیم ودل به دیگر برنامه های فرهنگی سیما خوش داریم .

1 ــ چندی پیش بعداز مدتها رفته بودم سینما ؛ موتورسواری جلوی دختران ویراژ می رفت ومزاحم آنها می شد ، باهر مزاحمتی صدای سوت وجیغ تماشاچیان(خوشحالی وتشویق!! ) به هوا برمی خاست وسالن راپر می کرد ....کمی فکر کردم سالها پیش وقتی نامردی درفیلمی چنین صحنه ای رابازی    می کرد کسی تشویقش نمی کرد وبرعکس زمانی که جوانمردی دختری را از دست مزاحمی می رهانید فضا از هیاهوی تشویق برمی شد ..... فکر کردم وباز فکر کردم، چه اتفاقی افتاده است که ما به این روزافتاده ایم ؟باید باز هم فکر کنم .

2 ــ یاد دوران تحصیلم می افتم که معلمانمان با وضعیت روز ( دامن وجوراب ، بدون مقنعه ،گاهی باروسری وگاهی بدون آن ) به مدرسه می آمدند ، درسشان رامی دادند وگروهی از آنان نماز هم می خواندند. سلامت ورود وخروجشان ــ جز درموارد استثنایی که هیچ قانونی را بی اثر نمی کند ــ تامین بود وبرایشان احترامی ویژه قائل بودند . ما را چه شده است که اکنون حضور یک زن درمدرسه پسرانه ، حتی با چادر ومقنعه، وصله ناجوری است که ظاهرا" هیچکس را یارای تحمل آن نیست وکسی نمی تواند سلامت ورود وخروج زنی درسیمای معلم وغیر آن رابرتابد ؟ هذیان که نمی گویم؟  

سندباد ، پینوکیو، بل وسباستین ، مهاجران، بچه های آلپ ، کوچولوهای جهانگرد ، بچه های مدرسه والت ، مدادجادو، و...

این هابرنامه هایی بودند که هم نسلان من کودکی شان را با آنها سپری کردند ؛ تخیّل ، بیان واقعیت های زندگی ، آماده ساختن مخاطب برای زندگی آینده ، ساخت مبانی ذهنی فلسفی وچرایی وچیستی زندگی ،بخشی از آرمان های آن برنامه هابود .اکنون همه چیز تغییر کرده است همه چیز ، حتی پاسخگویی به تخیلات ساده کودکان ! شما می دانید چرا؟

فرزاد حسنی نمونه ای ازاوضاع فرهنگی ماست ، باهمه شدت وضعف هایی که این مجری تلویزیونی دارد و دیگر مجریان بالا بلند سیما نیز ،تصمیم درباره عدم اجرای اودربرنامه کوله پشتی نشان از آن دارد که فرهنگ انتقادپذیری درایران زمین هنوز هم دوران طفولیت خودراسپری می کند وشاید ناچارشویم همانند سده های گذشته برای بیان انتقادمان داستان هایی را از زبان پرندگان ودرندگان وحیوانات دیگر نقل کنیم. اشتباه نکنید کسی با برخورد با اشرار واراذل مخالفتی ندارد بگیرید ودمار از روزگارشان بر آورید ولی دادگاهها را به خیابانها نکشانید اگر نظر بر گرفتن درس عبرت توسط مردم باشد همان اعدام در انظار مردمان کافی به نظر می رسد . نمی رسد؟راستی می گویند فرزاد حسنی خودش رفته تا استراحت کند یعنی بعد از چند برنامه ؟ نمی شد از اول کس  دیگری بیاید تادرباره اش شایعه نسازند ؟

البته ببخشید اینها آفتابه نیستند وبه گردن کسی هم آویزان نکرده اند !! فقط یک شوخی است !! به نو بودن آفتابه ها دقت کنید .