الف ــ سریال یک وجب خاک :

این مجموعه ماجرای خانواده ای درجنوب شهر است که بالاترین نقدینگی آنان به دو سه میلیون تومان می رسد ودرحسرت داشتن خانه وکاشانه ای روزگار می گذرانند .نگاه فیلم به ثروت نوعی فقر را توجیه می کند واز سویی با طرح موضوع پولدار شدن یک شبه خانواده با مطرح کردن خیانت داماد به پدرزن ونیز همکار آقای افشاری به اونوعی بی اعتمادی را درجامعه ترویج می کند بویژه زمانی که با مطرح کردن موضوع تبانی آقای کامرانی وهمدستش جمشیدی، غیر مستقیم به کسانی که مقداری پس انداز دارند ناامنی را تزریق می کند . این فیلم دارای ژانری طنز است وبه این دلیل شاید بتوان کاستی هایش را بااغماض پذیرفت .

ب ــ سریال اغما:

این سریال به نوعی مشابه سریال " او یک فرشته بود " و«آخرین گناه» سالهای قبل است بااین تفاوت که شیطانش کمی کارآزموده تر شده ومی داند چه می کند ؛ جدال دکتر پژوهان باخودش درکنار تحریکات شیطانی الیاس درنوع خود جذاب والبته تامل بر انگیز است هر چند ازابتدا معلوم بود که مانند دیگر مجموعه های تلویزیونی همه این مشکلات در قسمت پایانی حل خواهد شد!! ولی نباید کتمان کرد که کشش مجموعه مخاطبان ویژه خودرا یافت وآنان را به تماشای این مجموعه، هرشب پای گیرنده هایشان میخکوب کرد . نکته قابل تامل ،جدال الیاس وپژوهان درباره تخطی از رساله عملیه به عنوان پای نهادن دروادی گناه است . می دانیم که تقلید امری فردی است ومقلد می تواند مرجع تقلیدش را تغییر دهد ویا دراحکام خاصی نظر مرجع دیگری را ملاک قراردهد از سویی نظر همه مراجع درباره همه احکام یکسان نیست، درست است که جدال این دو درباره نمازوتعداد رکعاتش بود واین موضوع راهمه ی مراجع یکسان بیان کرده اند اما بیان کلی این موضوع که " رساله مربوط به عوام الناس است" باعث می شود تاچنانچه مثلا" نقدی بردیدگاههای اقتصادی رساله های عملیه بیان شود همتراز باارتداد تلقی گردد ومنتقد رامرتد ویا دست کم گناهکار بشمارند از این روشاید طرح موضوع می بایست دقیق تر صورت می گرفت.توضیح این که درباره «ربا »به دلیل کاهش ارزش پول (منظور اسکناس است ) نمی توان 100واحد پول کشوری را دراین زمان با ارزش همان میزان در دوسال آینده برابر دانست مگر آن که مبادلات تجاری با سکه های طلا ونقره انجام گیرد که هرزمان ارزش اقتصادی یکسان داشته باشد .بدون آن که بخواهم ربا را دراین نوشتار توجیه کنم ـ که البته حرام وگناه است ــ اما اگر کسی این قسمت از رساله ای رابا همین توجیه اقتصادی قبول نداشته باشد گناهکار است یامرتد یا آلت دست الیاس ؟

ج ــ سریال میوه ممنوعه :

این مجموعه از نظر نگارش ومتن قوی تر از دیگر مجموعه های امسال بود ونشان می داد که «گناه»، متعلق به طبقه ویا قشر خاصی نیست ، هرکس با هر اسم ، رسم ، عنوان، لباس وآیینی درهرلحظه امکان به گناه افتادنش وجود دارد وحاج یونس فتوحی نیز با همین استدلال دراین وادی افتاد؛ شیطانِ حاجی فتوحی برخلاف الیاس اغماء، نفسِ سرکشی بود که باچشم سر دیده نمی شد ولی همگان باآن ارتباط پیدامی کردند ومی دانستند کجاست . عشق پیرمردی به دختری جوان درتاریخ این سرزمین موضوع تازه ای نیست ازدواجهای اجباری موقت ودائمی این روزها که گاهی باهوس" دوشلواره شدن " انجام می گیرد وهمه وهمه نوعی درد اجتماعی رابیان می کند ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است؛ اگر مولانا دخترش کیمیاخاتون رابه اجبار به ازدواج شمس درمی آورد درسریال میوه ممنوعه، پدر هستی اورا به تن دادن به عشق حاجی فتوحی ترغیب می کند تابلکه از ورشکستگی رهایی یابد وچه فرقی می کند که بخواهی از ورشکستگی اقتصادی رهایی یابی یا بدون درنظر گرفتن نظر دخترت ، او را به ازدواج پیرمردی درآوری که وی را مُراد خود می پنداری ؟. ظریفی می گفت علت پرمخاطب بودن سریال «شبهای برره» آن بود که هرکس سعی می کرد خودش رادراین مجموعه پیداکند ،آیا تعداد زیاد مخاطبان مجموعه میوه ممنوعه آن نبود که مردم ما واقعیتی را که هر روزه باچشم سر درمحله وکوچه شان مشاهده می کنند از قاب الکترونیکی تلویزیون به نظاره نشسته بودند؟ راستی حاج یونس فتوحی کدام گناه کبیره رامرتکب شده بود که می بایست درمسجد چنان زار بزند که «هستی » درتخت بیمارستان از ضمیر دل آن رابشنود وخداوند، گناهش راببخشد ؟ گناه اولغو قراردادی اجتماعی (ازدواج ) وعقد قراردادی دیگر ( ازدواج باهستی ) بود وکیست که نداند درچندسال اخیر خواسته وناخواسته افرادی درترویج ازدواج مجدد چه گامهای اساسی که برنداشته اند ؟شاید حاجی فتوحی به نیابت از ایشان به توبه پناه آورده بود !.

این روزها آشنایی دختران با پسران درخیابان وپارک ودانشگاه بیش از گذشته صورت می گیرد ومخالفت پدر ومادر برای ازدواج فرزندشان ــ جز درمواردی که به دلایل فرهنگی خاص قابل دفاع نیست ــ به دلیل تجربه وآینده نگری آنان درخور توجه است نه نکوهش ! بااین توضیح ازدواج غزاله بدون اجازه پدرش در روند سریال توجیه پذیر شد وبه مخاطب نشان داد که اگر پدری باازدواج دخترش مخالفت کرد، دختر می تواند بااجازه مراجع قضایی به ازدواج موقت یادائم مردی دیگر درآید . این شاه بیت این سریال بود که فرهنگ سازیش راکرد چه بخواهیم وچه نخواهیم وچه این که هزاران توجیه برایش بتراشیم وبه خلق خدا بخورانیم . تاسال آینده که نویسندگان باتجربه وتازه کار سیما برایمان چه بنویسند وبسازند تا نقش فرهنگی سیما نیک به انجام برسدباید صبور باشیم ودل به دیگر برنامه های فرهنگی سیما خوش داریم .