سفارش تبلیغ
صبا ویژن
حسام ســرا
 
قالب وبلاگ
لینک دوستان

ماه مهر نزدیک است و دوباره صدای زنگ مدرسه ها به گوش می رسد. بیشتر از 12 میلیون دانش آموز در سراسر کشور خود را آماده می کنند تا برای یک سال درسی دیگر پشت میز و نیمکت مدرسه بنشیند و خود را یک کلاس بالاتر بکشند. 

در چند دهه اخیر، نگرش جهانیان در مورد فرایندهای یاددهی-یادگیری به طور کامل تغییر کرده است. در سالهای نه چندان دور، بسیاری اعتقاد داشتند که ذهن دانش‌آموزان همانند ظرفهای خالی است که در انتظار پر شدن با دانش و معلومات است. این نگاه که حالا می توان آن را سنتی نامید سالهاست در کشورهای پیشرفته دنیا کنار گذاشته شده است. با این حال نگاهی به سیستم آموزشی در ایران نشان می دهد این سیستم هنوز بر پایه این نوع نگاه گردانده می شود.

به عنوان مثال اصلی ترین تفاوت کتاب‌های درسی و شیوه آموزشی در ایران با دیگر کشورها به خصوص کشورهای پیشرفته و موفق در زمینه نظام آموزشی در یک چیز خلاصه می شود، در خود کتاب! سیستم آموزشی در ایران بسیار کتاب محور است که بر اساس همان نگرش پر کردن ذهن دانش آموزان با معلومات بنا نهاده شده، اما در دیگر کشورها مثل آمریکا، سوییس، ژاپن، انگلستان و دیگر جاها این گونه نیست.


نتایج یک تحقیق دانشگاهی که سیستم آموزشی ایران را با چند کشور دنیا مقایسه کرده است نشان می دهد در شیوه های تدریس مورد استفاده توسط معلمان علوم در ایران، روش پرسش و پاسخ و نیز سخنرانی متداول‌ترین روش تدریس بوده و گردش علمی، کاوشگری، حل مسئله و آموزش کارگاهی کمترین روش‌های مورد استفاده در آموزش علوم محسوب می‌شوند.

 این در حالی است که در کشورهای مورد مطالعه (سنگاپور، ژاپن، انگلستان، استرالیا و ایالات متحده آمریکا) وضعیت کاملاً بر عکس بوده و از روش‌های اکتشافی و حل مسئله در قالب رویکرد ساختن‌گرایی به میزان زیادی استفاده می‌شود. استفاده از آزمایشگاه و انجام فعالیت‌های عملی توسط خود دانش‌آموز سبب درک ‌عمیقتر مفاهیم علمی و رشد مهارت‌ها و نیز سهولت دستیابی به سطوح بالاتر شناختی می‌گردد. در کشورهای مورد مطالعه، هزینه زیادی صرف تجهیز آزمایشگاهها و انجام فعالیت‌‌های عملی و آزمایشگاه می‌شود و این در حالی است که در ایران توجه کمتری به آموزش آزمایشگاهی، انجام پروژه و تجهیز مدارس می‌شود.

علاوه بر این رد پای این نوع نگاه را در شیوه تالیف کتابهای درسی هم می توان دید. به عنوان نمونه در مدارس بخصوص در دوره ابتدایی و گاه راهنمایی بسیاری از کشورهای پیشرفته و موفق در زمینه نظام آموزشی دانش آموز چیزی به عنوان کتاب برای یادگیری ندارد، اگر هم دارد فراتر از کتاب های نقاشی و طراحی نیست. حال اینکه در ایران دانش آموز کلاس اول دبستان اگر 5 کتاب اصلی(کتاب فارسی بخوانیم، کتاب فارسی بنویسیم، کتاب آموزش قرآن، کتاب ریاضی و کتاب علوم تجربی) در کیفش نباشد بعید است پشت میز مدرسه بنشیند.



در دوره های راهنمایی و دبیرستان البته وضع ایران و این کشورها تا حدودی مشابه هم می شود، اما آنجا هم باز تفاوت هایی هست، این بار بر سر موضوع چگونگی استفاده از محتوای کتاب. به عنوان مثال استاداردهای انجمن توسعه علوم آمریکا برای کتاب های درسی این موارد است: ارائه موضوعات کمتر با عمق بیشتر، تاکید بر ساخت دانش بر اساس پرورش روحیه تحقیق و رشد مهارت های پژوهشی، تاکید بر تجربیات عینی و آزمایشی و تاکید کمتر بر یادگیری.

همین نکته آخر را می توان اصلی ترین تفاوت شیوه درسی ما با آنها دانست. در ایران یادگیری و از بر کردن درس ها اصلی ترین شرط یادگیری و قبولی در مدرسه است. در انگلستان اما شیوه آموزشی بیش از هر چیز مبتنی بر انتخاب ابزارهای مورد نیاز، به کارگیری ابزارها، مشاهده و اندازه گیری برای یادگیری مفاهیم است. ناگفته پیداست شیوه درس محور و کمتر تجربی آموزش در کشور ما، تفاوت های عمده ای با دروس انگلیسی ها دارد. در سوییس هم همه تاکید سیستم آموزشی بر کارِ گروهی و آزمایش و آزمودن با تکیه بر هنر و خلاقیت و طنز و کنفرانس دادن است.

آنها معتقدند آموختن درس هایی چون ریاضی و علوم به شیوه های تجربی، آزمایشگاهی و عینی دانش آموز را بهتر و بیشتر برای قرار گرفتن در برابر رخدادهای عینی جامعه مهیا می کند، و از ان سو تئوری و ذهنی یاد دادن این موارد به دانش آموز او را از چگونگی آموختن زندگی واقعی در اجتماع دور خواهد کرد.



تفاوت سیستم های آموزشی ایران و دیگر کشورها فقط به این موارد خلاصه نمی شود، بلکه حتی جنس چاپ کتاب های درسی در آمریکا ، استرالیا و سوییس با ایران فرق می کند، در این کشورها کتاب های درسی دوره های مختلف مدرسه برای آنکه هر چه بهتر و بیشتر دانش آموز را به خود جلب کند از بهترین و با کیفیت ترین کاغذ، چاپ، طراحی و بهره می برند. آنقدر که بزرگترها هم به گفته خودشان محو تماشا و مطالعه آن می شوند.
نتیجه آنکه می توان اینگونه گفت، دانش آموز ایرانی با شیوه آموزشی کتاب محور در مدرسه روحیه ای ذهنی، درون گرا و فردی به خود می گیرد اما در کشورهای مثال آورده شده تلاش می کنند برای جامعه دانش اموزانی با روحیاتی تجربی، برون گرا و اجتماع محور بسازند. 

کارشناسان معتقدند مهمترین ضرورت و اهمیت آموزش علوم در مدارس، افزایش سواد علمی، روحیه علمی و کاوشگری، آفرینندگی و خلاقیت در دانش‌آموزان است. یکی از روش‌هایی که می‌تواند نقش کمک کننده‌ای در پیدایش و گسترش متوازن اهداف فوق داشته باشد، استفاده از روشهای استاندارد آموزش علوم است که سبب کاهش تفاوت‌های موجود در امر آموزش با کشورهای پیشرفته خواهد شد.

مهمترین گام برای رسیدن به یک سطح سواد علمی مناسب در هر کشوری، تدوین استانداردهایی برای آموزش علوم است تا با اجرای این استانداردها، نوعی همسان‌سازی در مدارس مختلف و نیز ارتقای سطح علمی افراد جامعه صورت گیرد. نظام آموزش و پرورش وظیفه دارد برنامه‌های آموزشی و درسی علوم را به نحوی ساماندهی کند که همة تواناییهای شناختی و شخصیتی دانش‌آموزان رشد کرده و با بهره گیری از مزایای علوم و فناوری، توانمندیهای لازم را برای رویارویی با تحولات جدید کسب کنند. اما شواهد موجود نشان می‌دهد که اغلب دانش‌آموزان در ایران فاقد این ویژگی هستند و به عبارت دیگر برنامه‌های آموزشی علوم نتوانسته است روحیه علمی و کاوشگری، آفرینندگی و خلاقیت را در دانش‌آموزان پرورش دهد. 

عصرایران


[ پنج شنبه 92/6/28 ] [ 3:18 عصر ] [ اکبر حسامی ] [ نظرات () ]
.: Weblog Themes By WeblogSkin :.
درباره وبلاگ

اینجا محلی برای ارائه ی آرا و نظرات من است درباره آنچه که می بینم،می خوانم، می شنوم و آنچه در اطرافم اتفاق می افتد.چنانچه کسی یاکسانی عصبانی هستند ونمی توانند مخالف نظر خود رابا دادنِ «صفت» مخاطب قراردهند ویاقلمشان بادُشنام آشناست وبه آسانی به دیگران تهمت می زنند از نظردادن بپرهیزند چراکه درهر صورت نظر ایشان حذف خواهد شد. آوردن لینک وبلاگ ها به معنی تایید همه مطالب آنها ویامدیر وبلاگ نیست،بی‌شک دیدگاه هر کس نشانه‌ی تفکر اوست، ما در برابر نظر دیگران مسئول نیستیم ..نقل واستفاده از مطالب این وبلاگ آزاد است اگر دوست داشتید منبع آن را نیز ذکر کنید.
امکانات وب


بازدید امروز: 57
بازدید دیروز: 200
کل بازدیدها: 1445345